Yılların ilerlemesiyle insanlarda meydana gelen fizyolojik değişikliklerle kaçınılmazdır. Düzenli bir değerlendirme verilen ev egzersiz programlarının yanında zaman zaman fizyoterapist eşliğinde birebir rehabilitasyonda gerekmektedir. Meydana gelen fizyolojik değişimlere karşı oluşturulan ev egzersiz programları ve uygulanan tüm fizyoterapi yöntemlerine geriatrik rehabilitasyon denir.
İçindekiler
Rehabilitasyon yaşlılığın getirdiği yetersizliklerin kompleks doğasına bağlı olarak multidisipliner bir takım yaklaşımı gerektirir.Bu takım içine hasta ve ailesi’de dahil edilmelidir.
Fonksiyonelliğin yeniden kazandırılmasıdır.
Yüksek şiddette kuvvetlendirme egzersizleri:(1 maksimal tekrarın %80’i) Bu egzersizler sonucu maksimal yürüme hızı, normal yürüme hızı ve merdiven aktivitelerinde artış meydana gelir.Daha sağlıklı hastalarda kuvvet eğitimi maksimal yürüme hızı gibi fizyolojik rezervleri elementlerini daha çok etkiler.
Düşük şiddette kuvvetlendirme egzersizleri: Kondüsyonu egzersiz yapmak için yeterli olmayan (örn;OA’li hasta) kişilerde düşük şiddetli kuvvetlendirme eğitimi kuvvet arttırmak için uygun bir methodtur.Kişilerin yetersizliklerine bağlı olarak bazen düşük şiddetli egzersiz yüksek şiddetli egzersizden daha yararlı olabilir.
Yüksek şiddetli aerobik egzersiz eğitimi:Aerobik aktiviteler;yüzme, koşma, yürüme, bisiklet sürme vb…dir. Sağlıklı yaşlılarda aeerobik egzersiz programı VO2max. ve dinlenme kalp hızı ölçümüne bakılarak oluşturulur ve aerobik kapasite gelişimini sağlar. Yüksek şiddetli kuvvetlendirme eğitimine göre VO2max. daha fazla artar.Yüksek şiddetli aerobik egzersiz, maksimum kalp hızının %60-75’i oranında olmalı, en az 6hafta süreyle haftada 3 gün yapılmalıdır. Bu egzersiz eğitiminin geriatrik rehabilitasyon daki yeri tartışılmazdır.
Yaşlılarda flexibiliteyi arttırmak, NEH’ini korumak veya arttırmak amacıyla verilir. Gelişmenin olması için en az 30-60 sn. yapılmalıdır.
Yaşlılarda mobilitede azalma, çeşitli yetersizlikler sonucu postürde de birtakım değişiklikler ve bozukluklar ortaya çıkar. Bunun için düzgün postürü sağlamak için egzersizler verilmelidir.Genelde yaşlıların solunum problemleri olduğu için egzersizleri, solunum egzersizleri ile kombine verilmelidir.
Kalistenik egzersziler;tempoda, uzunlukta ve enduransta değişiklikler yapılarak modifiye edilebilmeleri nedeniyle kullanılan faydalı bir egzersiz şeklidir. Grup içerisinde, müzik eşliğinde, ritmik ve sayı sayılarak yapılması gibi özelliklerinden dolayı psikososyal açıdan da faydalıdır.
PNF, Bobath, duyu algı teknikleri, fonksiyonel mobilizasyon, duyusal algı ve kuvveti kazadırmada etkilidir.Terapatik egzersizlerin çeşitliliğiyle duyu ve motor bütünlüğü sağlanır.Kişilerin ağırlık kaldırmada problemleri olduğu için, disabilitelerine göre ağırlık eğitimi verilmelidir.
Yaşlıların vücut kontrolü, denge refleksleri, kas gücü ve tonusu azalır. Postüral instabilite, yürürken salınımın artması deformitelere bağlı pozisyon hissinin azalması ve yürüme problemleri düşmede majör predispozan faktörlerdir.Quadriceps,triceps,kalça abduktörleri ve gövde ekstansörlerinin kuvvetlendirilmesi ve yürüme eğitimi dengeyi geliştirir, düşme ve kaza riskini azaltır.Duyusal reedükasyonda dengeyi güçlendirir.Sağlık seviyeleri ve stres altında olmaları denge kurma yeteneklerini etkiler. Denge eğitimi geriatrik rehabilitasyonda düşmeyi önlemek için çok önemlidir.
Yürüme eğitimi ile patolojik yürüyüş şekilleri engellenir veya ortadan kaldırılır, düzgün yürüyüş paterni geliştirilir.Dengenin artışı ile düşmelerde engellenir.
Düz çizgide yürüme, yan yan yürüme, çapraz yürüme, abartılı kalça diz fleksiyonu ile yürüme vb. Denge eğitiminde olduğu gibi yürüme eğitimi de geriatrik reahbilitasyon için çok önemlidir.
HEMEN ARA