Mayıs 16, 2020
PATELLAR İNSTABİLİTE
Patellar Yarı Çıkık (subluksasyon)
- Patellar instabilite yarı çıkık dizin erken fleksiyon dereceleri sırasında patellanın geçici lateral hareketi olarak tanımlanmaktadır.
- Patellanın lateral hareket derecesi kişiye göre değişir.
- Kronik patellar yarı çıkığı olan birçok hastada ekstansör mekanizmada dengesizlik ve patellofemoral eklem displazisi farklı formlarda gözlenir.
Yarı çıkık
- Femoral oluğun doğuştan yetersizliğinden,
- Alt ekstremite mekanik aksının bozukluğundan,
- Aşırı kalça anteversiyonundan,
- Eksternal tibial torsiyondan,
- Ayağın artmış pronasyonundan,
- Patellanın etrafındaki yumuşak doku ve kasların dengesizliğinden dolayı oluşabilir.
- Bağ dokusu gevşekliği ekstansör mekanizma bozukluğunu tetikleyebilir.
- Hastaların çoğu boşalma, instabilite ve ağrıdan yakınır.
- Yarı çıkığa sıklıkla patellar eğim de eşlik ettiği için hastaların çoğu patella etrafında gerginlik ve rahatsızlık hissettiklerini belirtirler.
- Genelde hastalar diz kilitlenme ya da takılmayla birlikte yarı çıkık sırasında hissettiklerini “bir şey atlıyormuş gibi hissediyorum” veya “diz kapağımı kontrol edemiyorum” şeklinde tanımlar.
- Ağrı, genelde diz kapağının iç kenarında, nadir olarak da diz kapağının dış kutbunda lokalizedir.
- Hastalar endişe, güvensizlik ve instabilite sebebiyle spor aktivitelerini durdururlar.
- Manuel değerlendirmede diz kapağının dış kısmında , medial retinaküler bölgede ve kuadrisepsin distal bölüü hassastır.
- Diz kapağının dışarıya zorlanması ile hastada tedirginlik oluşur (pozitif Fairbanks işareti).
Akut Patellar Tam Çıkık
- Patella çıkığı insidansı toplumda 100.000’de 5.8 olarak bildirilmiştir.
- Bu oran 10-17 yaş arası grupta yaklaşık beş kat daha fazladır.
- Akut patellar tam çıkık travmaya bağlı ya da alt ekstremite dizilim bozukluğuna bağlı olarak aniden ortaya çıkar.
- Ani torsiyonel bir stres sonucunda dizin valgus, fleksiyon ve dış rotasyona zorlanması ile ekstansör mekanizmanın yetersizliği ile patella troklear oluktan kontrolsüzce dışarı çıkar.
- Futbol, kayak gibi sporlarda daha sık görülebilir.
- Direkt yaralanmalarda patellanın laterale zorlanması söz konusudur.
- Akut patella çıkığı sonrasında diz şişer, ağrı ve ödem nedeniyle kilitlenebilir.
- Medial retinakulum üzerinde ağrı ve bazen de yırtık meydana gelir.
- Ağrı tam olarak patellar bağın orijin aldığı adduktor tüberkül üzerindedir.
- Şişlik, kilitlenme ve ağrı nedeniyle dizin diğer bağ yapılarının da mutlaka değerlendirilmesi gerekir.
- Akut patella çıkıklarının geleneksel konservatif yaklaşımı için; cihazlama, quadriceps ve vastus medialis obliqus kuvvetlendirmeleri önerilirken tekrarlayan instabilitelerde ve akut osteokondral kırıklarda ise cerrahi tercih edilir.
- Yüksek rekürens riski ve ileride gelişebilecek olası bir instabiliteyi önlemek için sporcularda erken cerrahi önerilmektedir.
- Erken cerrahi tamir, rekürensi azaltsa da bazı hastalarda ağrı yakınmasının devam ettiği gözlenir.
- Patellar instabilite de ağrı ve ödem kontrolü için soğuk uygulama
- Elektrik stimülasyonu
- Proprioseptif ve güçlendirme egzersizleri ile patellar stabilizasyonun sağlanması
- At nalı şeklinde patella stabilizasyon pedi(Aktivite sırasında giyinilmeli)
- Germe egzersizleri(quadriceps ,hamstring)
- Quadriceps ve tüm bacak kaslarının güçlendirilmesi
Evde fizik tedavi için bize ulaşın. bkz.